Informacja nt. Konferencji Naukowej pt. „Żywieniowe i środowiskowe uwarunkowania zdrowia” (Centrum Dydaktyczno-Kongresowe Wydziału Lekarskiego UJ CM, 26 września 2016r.)

W sesji plenarnej wykłady wygłosili zaproszeni goście: Prof. dr hab. T. Grodzicki (UJ Collegium Medicum), dr E. Rychlik (Instytut Żywności i Żywienia), Prof. dr hab. M. Grzymisławski (Uniwersytet Medyczny w Poznaniu), Prof. dr hab. Andrzej Klimek (Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie) oraz dr P. Hydzik i mgr A. Potocki (UJCM).

Profesor T. Grodzicki przedstawił wykład nt. problemów zdrowotnych i żywieniowych osób starszych, zwracając uwagę m.in. na piramidę żywieniową dla osób starszych (anti- aging food pyramid).

Doktor E. Rychlik w wykładzie nt. żywieniowych uwarunkowań zdrowia omówiła wpływ wybranych grup produktów spożywczych na zdrowie. Poniżej najistotniejsze punkty wystąpienia:
 Znaczenie warzyw i owoców w profilaktyce chorób przewlekłych, w tym układu krążenia i nowotworów. Regularne spożywanie warzyw i owoców zmniejsza zachorowalność na choroby przewlekłe: od 3% (soki owocowe) do 16% (warzywa). Odwrotna zależność dotyczy produktów przetworzonych, których spożywanie zwiększa ryzyko problemów zdrowotnych aż o 17% (za: Oyebode i wsp. 2014). Ważna jest także liczba porcji warzyw i owoców. Im większa ich liczba w ciągu dnia, tym ryzyko zachorowania jest mniejsze. Dla przykładu, spożywanie 1-3 porcji warzyw i owoców zmniejsza ryzyko zachorowania o 14%. Spożywanie 3-5 porcji dziennie zmniejsza ryzyko zachorowania o 29%, a 5-7 porcji o 36%. Więcej niż 7 porcji owoców i warzyw w ciągu dnia zmniejsza zagrożenie zdrowia aż o 42%. Zwrócono także uwagę na znaczenie warzyw i owoców dla poprawy funkcji poznawczych. .
 Mięso, zwłaszcza czerwone i jego przetwory należy ograniczać (do 0,5 kg w tygodniu), między innymi ze względu na właściwości rakotwórcze. Nawet umiarkowane spożycie mięsa czerwonego i jego przetworów zwiększa się ryzyko zachorowania na nowotwory jelita grubego (100 g mięsa dziennie o 17%, a 50 g jego przetworów o 18%).
 Należy ograniczać spożycie soli kuchennej. Dopuszczalne spożycie soli wynosi 5 g dziennie, dlatego nie należy dodatkowo dosalać potraw. Ponadto, spożycie soli w mniejszej ilości niż 5 g/dobę zmniejsza ryzyko zakażenia i rozwoju bakterii Helicobacter pylori. Zwrócono uwagę na zastępowanie soli ziołami i przyprawami, które mają także właściwości prozdrowotne ze względu na obecne w nich fitozwiązki, dzięki czemu wykazują właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne oraz bakterio- i wirusobójcze.
 Podkreślono również pozytywne aspekty picia kawy, która zmniejsza ryzyko udaru mózgu i chorób neurodegeneracyjnych (Parkinson i Alzheimera), jednak w określonej ilości (do 3-5 filiżanek dziennie, także bez kofeiny).

Profesor M. Grzymisławski przedstawił wykład nt. niedożywienia w gastroenterologii. Najistotniejsze informacje:
 Głównymi przyczynami niedożywienia są: niedostateczna podaż białka i energii (marasmus) oraz upośledzenie wchłaniania składników pokarmowych. Profesor określił niedożywienie jako czynnik ryzyka innych schorzeń oraz czynnik wpływający na przebieg chorób i skutki stosowanych terapii.
 Dietetycy powinni zwracać uwagę na problem niedożywienia, kontrolując masę ciała pacjenta. Utrata w ciągu 3 miesięcy do 10% masy ciała jest bezpieczna, ale spadek zakresie 10-15% jest niebezpieczny, a w zakresie 20-25% stanowić może zagrożenie dla zdrowia i życia.
 Profesor, zwracając uwagę na znaczenie diety zbilansowanej, przyznał, że niekiedy można zastosować inne diety, np. u pacjentów onkologicznych sprawdza się restrykcyjna dieta ketogeniczna (komórki rakowe korzystają głównie z węglowodanów) (za: Bozetti i Zupec- Kania 2016).
 Niedożywienie w chorobach nowotworowych dotyczy 11-33% pacjentów.
 Nieożywienie zwiększa ryzyko bakteryjnego przerostu jelita cienkiego (SIBO), coraz bardziej popularnego schorzenia układu pokarmowego.
 Prawidłowa diagnostyka pomaga w leczeniu przyczyn, a nie objawów.

Wykład Profesora A. Klimka dotyczył wpływu regularnej aktywności fizycznej na zdrowie, ze wskazaniem m.in. na rolę treningu zdrowotnego w profilaktyce chorób serca i naczyń. Profesor przytoczył także prostą zasadę określającą częstość, objętość i intensywność ćwiczeń: 3x30x130 (jak często w tygodniu? jak długo (min)? jak intensywnie (tętno)?

Kolejny wykład dotyczył środowiskowych uwarunkowań zdrowia, a prelegentami byli dr P. Hydzik i mgr A. Potocki. Zwrócono uwagę na zastosowanie naczyń ze stali nierdzewnej oraz szklanych do obróbki termicznej.

W sesjach tematycznych przedstawiono różne referaty w zakresie żywieniowych uwarunkowań zdrowia. Wystąpienia dotyczyły:
 zależności między sposobem obróbki termicznej żywności a ryzykiem zmian w gruczole piersiowym kobiet
 oceny spożycia antyoksydantów i kwasów omega-3 w diecie kobiet z atopowym zapaleniem skóry
 oceny stanu odżywienia i sposobu żywienia pacjentów z chorobą Leśniowskiego- Crohna
 znaczenia żywności jako mediatora objawów w trądziku różowatym (objawy nasilają: ostre przyprawy, np. gorczyca, czosnek, pieprz czarny, kurkuma, imbir, także składniki papryki, pomidorów i i cytryny)
 wiedzy kobiet w wieku rozrodczym i w ciąży nt. czynników wpływających na rozwój płodu.